الصحيح من سيرة الإمام علي عليه‌السلام (المرتضی من سيرة المرتضی) (کتاب)

معرفى اجمالى كتاب

الصحيح من سيرة الامام على(ع) به قلم علامه سيد جعفر مرتضى عاملى در قرن معاصر، شامل 20 جلد، به زندگى نامه و سيره عملى مولاى متقيان حضرت على ابن ابى‌طالب(ع)مى‌پردازد.

ساختار كتاب

كتاب حاضر شامل سه بخش و طى بيست جلد مى‌باشد كه هر بخشى جدا، شامل چند باب و داراى چندين فصل مربوط به خود مى‌باشد. بخش دوم كتاب، شامل 17 باب مى‌باشد.

گزارش محتوا

بخش اول كتاب، پيرامون زندگانى اميرالمومنين در دوران پيامبر اكرم مى‌باشد كه شامل دو باب، و زندگانى علی‌ عليه‌السلام قبل از بعثت و بعد از بعثت مى‌باشد.

باب اول شامل فصولى چون نسب امام على(ع)، ايمان و جايگاه ولات ايشان، علت تولد ايشان در مكه، محبوب‌ترين مردم نزد پيامبر، دوران وى در كنار پيامبر، معجزات و كرامات ايشان، اسماء و القاب و كنيه‌هاى حضرت، شمائل على(ع)، زوجات حضرت و اولاد وى مى‌باشد. در بخش دوم كه بعد از بعثت است، به مسائلى چون بعثت پيامبر و اسلام حضرت على(ع) و دلايلى كه اثبات مى‌كند، ايشان اولين شخصى بودند كه اسلام آورده‌اند.

در جلد دوم طى فصولى از ازدواج با حضرت زهرا(س)، فرزندانى كه از ايشان و حضرت زهرا متولد شده‌اند و مسدود كردن ابواب مسجد به جز باب خانه على(ع)، سخن مى‌گويد.

همچنين در همين جلد به باب چهارم اشاره شده كه طى هشت فصل از جنگ احد تا خندق را به شرح كشيده است.

جلد چهارم شامل دو باب كه شامل جنگ‌هايى است كه حضرت على(ع) در آن‌ها شركت داشته‌اند، در اين ضمن به قتل عمرو در خندق، غزوه بنى قريظه، جريان حديبيه و در باب ششم پيرامون خيبر و فدك و حديث رد الشمس، مطالبى را عنوان مى‌دارد.

جلد پنجم دو باب هفتم و هشتم را شامل مى‌شود، باب هفتم طى 4 فصل، تا فتح مكه را بررسى كرده و در باب هشتم نيز در 4 فصل، از فتح مكه تا فتح طائف را اشاره نموده است.

جلد ششم شامل دو باب به عناوين، تا تبوك، در شش فصل و از تبوك تا مرض نبى(ص) در سه فصل از حديث منزلت و وقايع تبوك، سخن مى‌گويد.

جلد هفتم شامل باب‌هاى يازدهم و دوازدهم و پيرامون حجه الوداع و جريان روز غدير، كه باب اول در 9 فصل و باب بعدى در 10 فصل به علم، امامت، على در كلام رسول، آيه تطهير و حديث كساء، ادعيه على مى‌پردازد.

جلد هشتم كه كه شامل باب 13 در 7 فصل به وصاياى نبى در هنگام فوتشان و در فصل بعدى از اسامه و كتابى كه ننوشت، مكان فوت پيامبر، تكفين و صلات و دفن ايشان و جريان سقيفه بحث مى‌كند.

در جلد دهم ادامه فصول باب 13 و قسمت دوم زندگانى اميرالمومنين كه از وفات پيامبر تا بيعت ايشان است، را به تصوير كشيده است.

قسمت دوم اين اثر، شامل چندين باب مى‌باشد كه باب اول درباره چگونگى ايجاد انقلاب، در 7 فصل مى‌باشد. باب دوم كه در جلد دهم به آن اشاره شده است، پيرامون ارث پيامبر و قضيه فدك است. باب سوم درباره سياست‌هايى است كه سقيفه ايجاد نموده و شامل 7 فصل مى‌باشد.

باب چهارم در جنگ‌ها و سياست‌هاى عهد ابوبكر در 10 فصل و باب پنجم كه در جلد دوازدهم ذكر شده، پيرامون علم و قضاء و احكام آن مى‌باشد كه در 10 فصل به قضاوت‌ها و پاسخ‌هاى حضرت و علم بالاى ايشان مى‌پردازد.

جلد سيزدهم شامل دو باب ششم و هفتم، از قسمت دوم كتاب مى‌شود كه باب ششم آن در 5 فصل به جنگ‌ها و فتوحات در عهد عمر، و باب هفتم در سياست‌هاى عمر در 5 فصل اشاره كرده است.

جلد چهاردهم كتاب، شامل دو باب احداث و شورى مى‌باشد كه هردو شامل شش فصل مى‌باشند.

جلد پانزدهم شامل باب دهم درباره شورى در 8 فصل مى باشد.

جلد شانزدهم در دو باب 11و 12 و 13 است كه پيرامون عثمان و على(ع) و فضائل و سياست‌هاى حضرت و نمونه‌هايى از سياست‌هاى عثمان و نمونه‌هاى از خشونت‌هاى عثمان را بيان نموده، باب يازدهم شامل 5 فصل و باب دوازدهم شامل چهار فصل و باب سيزدهم در 4 فصل به خشونت‌هاى عثمان پرداخته است.

جلد هفدهم شامل باب‌هاى چهاردهم و پانزدهم در مظلوميت ابوذر و على در حصار عثمان، طى 8 فصل ذكر شده است.

جلد هجدهم شامل دو باب 16 و 17 است كه اولى شامل 5 فصل و دومى شامل سه فصل پيرامون على(ع) و قتل عثمان مى‌باشد.

در جلد نوزدهم به قسمت سوم اين كتاب؛ يعنى خلافت علی‌ عليه‌السلام پرداخته شده كه شامل دو باب بيعت در 7 فصل و بابى تحت عنوان نكته‌هاى قابل توجه و تامل كه در چهار فصل مى‌باشد.

جلد بيستم كه آخرين جلد اين مجموعه است، داراى يك باب، تحت عنوان نشانه‌هاى شورش و قيام، كه در شش فصل به مواردى چون كشته شدن عثمان از نظر على(ع)، مشورت مغيره در امر عمال، خطبه بيعت و مسائلى از اين قبيل اشاره شده است.

علامه عاملى پس از آن كه نقل‌ها و گزارش‌هاى بسيارى را درباره چگونگى مصحف على(ع) آورده, نوشته‌اند: (بدين سان روشن شد كه مصحف على(ع) با قرآن موجود هيچ گونه تفاوت نداشته است و تفاوت‌هاى ياد شده و افزونى‌هاى ديگر تفسير و تأويل آيات بود و نه جز آن. بنابراين مصحف على(ع) تفسيرى عظيم و آغازين تفسير تدوين يافته قرآن كريم بوده و على(ع) اوّلين كسى است كه تفسير قرآن را با تلقى از وحى نگاشت.

كتاب حاضر در بردارنده تمام وقايع و حقايق زمان [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع) نيست، بلكه قطره‌اى از درياى سيره علوى(ع) مى‌باشد.

چون اسم كتاب، الصحيح است، مؤلف مى‌گويد كه اگر كسى به ما ايراد بگيرد كه فلان حديث ممكن است، كذب باشد، در جواب به او مى‌گوييم كه اين روايات از كتب علماء شما كه ديانت را به آنان نسبت مى‌دهيد و مورد وثوق شما هستند، تهيه شده است.

وضعيت كتاب

اولين دوره كتاب الصحيح من سيرة الامام على(ع) به تعداد 2000 دوره و در تاريخ 1388 ه.ش/ 1430 ه.ق با حمايت معاونت فرهنگى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى و توسط انتشارات مؤسسه فرهنگى ولاء منتظر(عج) چاپ شده است.

در پايان هر جلد از كتاب، فهرستى اجمالى از مطالب كتاب عنوان شده است.

منابع مقاله

1. متن و مقدمه كتاب

|مجله كيهان فرهنگى» بهمن 1367 - شماره 59. عنوان مقاله: استاد جعفر مرتضى عاملى: تاريخ در خدمت انسانيت انسان نويسنده: كيهان فرهنگى]].

منبع

ویکی نور